نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

کتاب نظام حقوق زن در اسلام یکی از آثار گرانقدر و ارزشمند شهید عالی قدر مرتضی مطهری است این کتاب ابتدا در سالهای 45 و 46 در مجله زن روز به صورت سلسه مقالات به چاپ رسیده است.

در موج برد فرات چشمی تر را

چكيده ارزش ها به مثابه يكي از عناصر ساختار فرهنگي هر جامعه به حساب مي آيد. از جمله معيارهايي هستند كه پايه و اساس بينش و كنش انسانها قرار مي گيرند. از اين رو با توجه به شروع تحولات فرهنگي مختلف، شناسايي وضعيت نظام ارزشي در بين فرزندان شاهد بر حسب سطوح مختلف از اهداف اين مطالعه است. جهت سنجش ابعاد نظام ارزش ها از دو مقياس «نظريه سلسله مراتب ارزشي آلپورت»و«نظريه ساختار مدور ارزش هاي شوارتز»استفاده مي شود.

آگهي از دانش و دستاوردهاي علمي (تئوريك) و نيز كاركردهاي عملي (پراتك) ساير اقوام و ملل، بي شك ما را در بهبود و ارتقاء كيفيت خدمات رساني به خانواده هاي شاهد و نيز ترويج فرهنگ ايثار و شهادت ياريگر خواهد بود. هيچ فرد با قومي را در جهان معاصر نمي توان يافت كه بتواند خود را مستغني از سايرين تلقي نموده و بي عبور از سنگلاخ هاي ناهموار دانش و كنش، دچار توهم خودشيفتگي شده و به نفي دستاوردهاي بشري بپردازد. استفاده از تجارب عاليه ساير ملل نوعي تعاطي و تبادل مثبت فرهنگي بوده و باعث تقويت بنيان هاي دولت/ ملت مي گردد.

اين مقاله به منظور آسيب شناسي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، مشخصاً بر طرح جامع و ملي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت متمركزشده و با طرح پرسش هاي معرفت شناختي از نوع «چرا- بايد»ي، نگاه «چه- چگونه»اي مستتر در اين طرح را با وام گيري از مفاهيم نظري دستگاه فكري آلتوسر و گرامشي به چالش كشيده و نشان داده است كه(1) تلاش طرح ترويج به عرضه ي قرائت يكسان از سوژه هاي فرهنگ ايثار و شهادت و ناديده انگاشتن اراده هاي آزاد مخاطبان اين طرح(2) برجسته كردن نقش دستگاه هاي ايدئولوژيك دولت در ترويج فرهنگ ايثار و شهادت بدون در نظرگرفتن تأثير پيامدهاي منفي تسلط ساختارهاي ايدئولوژيك بر فرهنگ مذكور و(3) نبود نگاه نقادانه ي روشنفكران در ارزيابي طرح ترويج از جمله عوامل مهم در شكست و ناكامي طرح مذكور و در نتيجه، عدم ترويج فرهنگ ايثار و شهادت است.

هدف اين پژوهش«بررسي انديشه ها و آثار تربيتي و فرهنگي امام خميني(ره)» است. نوع پژوهش كتابخانه اي و روش پژوهش توصيفي است كه ديدگاه هاي امام خميني (ره) در مورد مباني، اصول، اهداف و روش هاي تربيتي از كتب و سخنراني هاي ايشان، همچنين بيان سرگذشت ها و سيره ي عملي امام خميني(ره) به نقل از شاگردان و نزديكان ايشان تحليل و تبيين گرديده است. ابتدا مباني تربيتي امام خميني(ره) شامل: جهان شناسي توحيدي و خدا محور، انسان شناسي با تاكيد بر مقوله ي فطرت خداجو، معرفت شناسي شامل: تهذيب، فطرت، عقل، عبوديت، شهود باطني، وحي و كتاب الهي مطرح شده و پس از آن ويژگي هاي نظام تربيتي امام خميني(ره) شامل، تذهيب و تزكيه ي نفس و جامعيت تربيت پيش تر حيات ظاهري و بعد از حيات دنيوي(پس از مرگ) و توجه به جنبه هاي تربيتي اعتقاد به قيامت و پاداش و كيفر اعمال اشاراتي شده و سپس اصول تربيت به استناد آثار امام خميني(ره) شامل، اصل جهت خدا محوري تربيت، اصل ضرورت و نياز تربيت انسان، اصل كمال مطلق طلبي، اصل آزادي انسان، اصل انطباق با فطرت انساني، اصل تقدم اصلاح خود بر ديگران، اصل تقدم تزكيه بر تعليم، اصل گزينش علوم نافع تر براي تربيت، اصل تأثير حكومت بر فرايند تربيت اسلامي مطرح گرديده است.

در اين تحقيق ضمن تبيين اهميت و جايگاه فرهنگ خدمت رساني به مردم و فرهنگ شهادت، تحليلي نيز از تعامل دو فرهنگ ياد شده ارائه گرديده است. همچنين از مسئوليت پذيري انسان در قبال خداي متعال، خود و جامعه (رعايت حقوق الهي، انساني و اجتماعي) به عنوان زمينه و بستر شكل گيري تعامل مذكور مطالبي ذكر شده است. در بخش ديگر تحقيق، نگاهي اجمالي به وضعيت عمومي خدمت رساني به مردم در نظام اداري كشور و آسيب شناسي آن داشته ايم. در پايان نيز ضمن نتيجه گيري، پيشنهادها و راهكارهاي كاربردي بيان شده است. اين تحقيق به شيوه استنادي (كتابخانه اي) و برخي مشاهدات عيني صورت پذيرفته است.