نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

نویسنده خاطرات شهید امان الهی آورده است: عظمت این مرد مرا سخت در حیرت فرو برده بود.چگونه می شود یک نفر هم ارتش را تجربه کند، هم سپاه و بسیج و کمیته و نیروی انتظامی و وزارت کشور را. هم رزم را، هم اسارت را و هم جراحت... هم سخنرانی قاهر باشد، هم مداحی خالص. هم شهید و هم فرزند شهید.

پيش فرض مقاله پيشرو اين است كه حضرت امام از جهت تئوري و عمل از پيشتازان فرهنگ جهاد و شهادت مي باشد.اين مقاله در پي بررسي مباني جهان شناسي،انسان شناسي،فقهي جهاد وشهادت در انديشه امام از يك سو،تاثير آن در همبستگي و نشاط اجتماعي از سوي ديگر و غايت آن از سوي سوم مي باشد. و به.جهان شناسي فرهنگ جهاد، توحيدي» ازاوئي و سوي اوئي« است. مجاهد در سفرچهارم از مراحل سلوك الي الله است، با انجام تكليف اجتماعي و تاريخي راه بازگشت بشر به سوي خدا را باز مي كند. فرهنگ جهاد ،از نظر هستي شناختي صعود الي الله ،سير راه از ملك به ملكوت از نظر طبيعت به مقام قرب و نيل به »عند ربهم يرزقون « است ،از انسان شناختي بازگشت به فطرت اصيل واز نظر فقهي انجام تكليف الهي است. فطرت اصيل انسان، حق خواه و حقيقت جو است.

ايثار و شهادت ، به عنوان يك فرهنگ متعالي(high culture) در زمره ي عالي ترين مفاهيم الهي و نتيجه والاترين ارزش هايي مي باشند كه يك انسان متعهد مي تواند به آن مقام دست يابد . اين مفاهيم اثر گذار و حركت آفرين قادرند تا فضاي يك جامعه را بصورت گسترده تحت تأثير قرار دهند و والاترين بركات را براي آن به همراه داشته باشند. حقيقت امر آنست كه اگر رشادت ها و خدمات شهدا و ايثار گران بخوبي براي مردم معرفي گردد و به قالب هاي كليشه اي و بيان هاي ژورناليستي محدود نگردد ، بيشترين و بهترين نتايج را به همراه خوهد داشت . تقويت باورهاي ديني و ملي كه امروزه جزءاصلي ترين مسائل اعتقادي و فرهنگي به حساب مي آيد ودررديف مهمترين وظايف ماست ، از جمله مواردي است كه با معرفي و تعميق شخصيت، منزلت ، عقايد و آرمان هاي ناب آن بزرگواران در سطحي فراگير تحت تأثير قرار مي گيرد . فلذا همه ي ما مديون شهداء و ايثار گران بوده و يكي از طرقي كه مي توانيم اداي دين نماييم ، شناساندن همه جانبه ي آنان بر نسل هايي است كه شهداء و مسيري كه در آن ممارست داشته اند را ، بخوبي درك نكرده اند .

يكي از سنّت هاي حاكم در جهان هستي، سنّت امداد الهي است. براساس اين سنّت، خداوند به عدّه اي از بندگان خاص در زندگي مدد مي رساند و آن ها را با ملكوت آسمان ها و زمين آشنا ساخته و از برخي حوادث با خبر مي سازد. ايثارگران جنگ تحميلي و خانواده هاي معظّم آن ها در پاره اي از موارد از اين سنّت بهرهمند بودند. اين مقاله با بررسي شروط بهره مندي از سنّت امداد الهي در قرآن و حديث، و بيان كيفيّت و شكل هاي اين امداد با بررسي زندگي تعدادي از ايثارگران و مصاحبه با خانواده هاي آن ها به اين نتيجه رسيده است كه آن ها گاهي از سروش غيبي كه به معناي القاي امري در قلب از ملاء اعلي است، بهره مند بودند و اين سروش غيبي كه از مصاديق امداد الهي است، همواره مشوّق ايثارگران در جهاد با دشمن و تسكين بخش آلام روحي خانواده شهيدان است.